|
||||||||||
| Echtgenoten | ||||||||||
|
||||||||||
|
||||||||||
|
||||||||||
| Notities behorende bij Goijaart Aart Willem (Echtgen. 1) | ||||||||||
| Hij is geboren rond 1495162. Een schepenakte uit 1562 toont aan dat hij in 1527 een huis, hof en erf bezat in het buurtschap de Heijsen in Moergestel.(2) Het is niet duidelijk of hij geboren is in Moergestel of bijvoorbeeld vanuit Hilvarenbeek naar Moergestel is gekomen. Goijaert de Brouwer was iemand uit de bovenlaag van de Moergestelse dorpsgemeenschap. Hij bekleedde diverse ambten binnen die gemeenschap. Akten uit de jaren 1543 en 1544 noemen Goijaert Aerts provisor van de tafel van de Heilige Geest (3). In de jaren 1555, 1556 en 1557 was hij schepen van Moergestel (4). Goijaert de Brouwer was ook lid van het Sint-Jorisgilde in Moergestel. Zijn naam komt voor in het Dootboeck vande overleden Ghuldbroeders van den eedelen ridder Sint Joris tot Moergestel, uijtgeschreven int jaer anno 1697. (5) Verder zien we Goijaert de Brouwer regelmatig terug in de protocollen van de Moergestelse schepenbank om grond en/of renten te verwerven dan wel van de hand te doen of anderszins handelend op te treden. (6) Zo schenkt hij in 1531 met zijn schoonfamilie een half mud rogge aan de tafel van de Heilige Geest te Moergestel, welk half mud de armmeesters sculdich sellen sijn te spijnden ende te distribueren den armen luijden tot Ghestel. (7) In 1532 verkrijgt hij van Daniel van Vlierden een akker van vier lopen gelegen in de Molenakker. (8) In 1548 verwerft hij van Frans Frans die Scoemaker en Adriaen Ghijsbrechts tweederde gelkdeelte van de Biekeptbeemd. (9) Op meimarktdag 1552 laat hij zijn schoonmoeder Elisabeth een derde deel kiezen van de Biekeptbeemd, waarvan hij tweederde deel heeft gekocht. (10) In 1565 vindt er een onderzoek plaats naar de gedragingen van de hoogschout van 's-Hertogenbosch. In dat verband legt ook de dan 70-jarige Goijaert Aertss Brouwere een verklaring af. In 1563 probeert de quaatdoendere genoempt Heijn metten honden verschillende inwoners van Moergestel geld af te persen door middel van zogenaamde brandbrieven. Dat zijn brieven waarin gedreigd wordt met brandstichting wanneer ze een bepaalde som geld niet betalen. Zo krijgen ook Goijaert de Brouwer en Jacob Jan Wouterss van Heijn te horen dat ze 100 gulden moeten betalen. Zij besluiten het er niet bij te laten zitten en reizen, samen met zoon Jan Goijaerts de Brouwer, af naar 's-Hertogenbosch om de hoogschout te vragen deze querulant Heijn gevangen te nemen. Die voelt daar echter niets voor en wil niet verder gaan dan drie dienaars meesturen, die voor 3 gulden per persoon hun diensten aanbieden. Met hulp van die dienaars kunnen de dorpsbewoners dan zelf Heijn met zijn zuster, bij wie hij inwoont, gevangen nemen en in 's-Hertogenbosch afleveren. De hoogschout beloofde schriftelijk daarvoor 100 gulden te betalen. Jan Goijaerts de Brouwer met enkele Moergestelnaren en de dienaren van de hoogschout vinden inderdaad de genoemde Heijn en Jan de Brouwer ontwapent hem, waarna hij hem overlevert aan de dienaren van de hoogschout, die hem gevankelijk afvoeren naar 's-Hertogenbosch. Daarna wordt ook de zuster van Heijn nog gevangen genomen en eveneens overgebracht naar de hoofdstad van de meierij. Goijaert de Brouwer, zijn zoon Jan en Jacob Jan Wouters gaan naar de hoogschout en willen hun beloofde 100 gulden in ontvangst nemen. De hoogschout, die de daadkracht van deze dorpers misschien heeft onderschat, is echter niet bereid te betalen. Sterker nog, hij eist 100 gulden van hen, omdat hij zijn dienaars ter beschikking heeft gesteld. Hij zegt: "Meijndij dat ick uwe dieven ende uwe schellemen vangen zal? Ick hadde liever dat ghij in uwe huijsen verbrandt. Goijaert probeert nu het gesprek een andere wending te laten nemen: Ick hadde gemeijnt dat ghij van officiën weghen haddet behoirt de quaetdoenders te vangene, als men u die clachten deed, ende dattet onder uwe bedrijff geschiet was, gelijck duit feijt, seghdij nu dat wij uwen moet souden moeten hebben. Zoe seeght was wij u souden behoiren te geheven oft schuldich zijn. Blijkbaar zag hij in (of wist hij dat al?) dat met de hoogschout geen zaken te doen waren. Om zijn eis kracht bij te zetten neemt de hoogschout Jacob Jan Wouters en Goijaert Aert de Brouwer gevangen. Zij betalen de hoogschout 28 gulden en mogen dan weer gaan. De dienaars willen nu ook meer geld en vragen 6 gulden per persoon. Dat geld is ook nog betaald voor Goijaert de Brouwer, zoon Jan en Jacob Jan Wouters. Enkele dagen later ontsnapt Heijn metten honden en hij stuurt weer dreigbrieven naar Goijaert de Brouwer en Jacob Jan Wouters. Hun vertrouwen in de rechtvaardigheid en daadkracht van justitie is nu dermate aangetast, dat zij besluiten om Heijn elk een pond vlaams te betalen in de hoop dat hij daarmee genoegen zou nemen.(11) Goijaert Aerts de Brouwer overleed na 22 februari 1570 (12) en voor 1578. Hij was getrouwd met Lijsbeth Jans de Wit, dochter van Jan de Wit en Lijsbeth. Haar ouders waren afkomstig uit Hilvarenbeek. Zij leefde nog in 1578.(13) Uit dit huwelijk zijn de volgende kinderen bekend: * 1 : Cornelis Goijaart de Brouwer, geboren te Moergestel rond 1525, volgt onder III-a. * 2 : Jan Goijaart de Brouwer, geboren rond 1532, volgt onder III-b. * 3 : Margriet Goijaart de Brouwer was gehuwd met Jacob Jacobs van Geffen. Volgens een testament uit 1588 was hun huwelijk kinderloos.(14) Margriet Goijaert Aerts de Brouwer en haar man Jacob Jacobs van Geffen lieten in 1594 hun recht van Naarderchap gelden over de helft in de beemd, genaamd Ruijmhovell en gelegen aan de Hantvoort te Moergestel, die haar neef Jan Cornelis de Brouwer op dezelfde dag verkocht had aan Peter Jan Peter Denis Mutsarts. (15) Margriet en Jacob overleden na 29 december 1605.(16) * 4 : Marijke Goijaert Aerts de Brouwer was gehuwd met Wouter Andriess van Vessem. Wouter van Vessem staat in de jaren 1585 en 1587 vermeld als provisor van de tafel van de Heilige Geest. In de jaren 1587, 1588, 1590, 1591 en 1592 was hij schepen van Moergestel. Uit dit huweljk zijn vier kinderen bekend: a. Marijke Wouters van Vessem. b. Andries Wouters van Vessem. c. Hilleken Wouters van Vessem, getrouwd met Jan Jacob Janssen. d. Lijsken Wouters van Vessem, getrouwd met Andries Jan Peeters.(17) Marijke de Brouwer is voor de tweede maal getrouwd in 1596 met Daniël Jacobs van Gilze. Daniël van Gilze was in de jaren 1593 en 1597 ook schepen van Moergestel.(18) Noten:162 1 - Regionaal Historisch Centrum Tilburg (RHCT), Moergestel Oud-administratief archief (OAA) 1657, f 209, 30 november 1358. 2 - RHCT, Moergestel Rechterlijk archief (R) 295, f 138, 20 maart 1562: hierin is sprake van een schepenakte de dato 27 november 1527, waarin Goijaert de Brouwer een rente beloofde te betalen aan Jan Jans de Wit. 3 - RHCT, Moergestel R 292, f.168v, (10) februari 1543; f 174, 22 februari 1543; f 191, 11 februari 1543 of 1544. 4 - RHCT, Moergestel R 294, ff 141, 159, 182 etc., ca. 1556. In de genoemde jaren komt zijn naam op vele pagina's voor als ondertekenende schepen van Moergestel. 5 - W. de Bakker, Dopen, huwelijken en begrafenissen te Moergestel voor zover daar de aantekening van bewaard gebleven is 1626 (1631)-1651 ('s-Hertogenbosch, 1981) p 63. 6 - RHCT, Moergestel R 290, f 28, 24 september 1531. R 291, f 19, 24 september 1535; f 21, 26 april 1535; f 11, 12 juni (1537). R 292, f 88v, 8 februari 1541; f 123, 14 april 1542; ; f 59v, 30 januari 1547; f 286v, 14 november 1548; f 180, 23 maart 1557. 7 - RHCT, Moergestel R 290, f 28v, 29 september 1531. 8 - RHCT, Moergestel R 290 f 26v, 16 augustus 1532. 9 - RHCT, Moergestel R 292, f 272, 23 (januari) 1548. 10 - RHCT, Moergestel R 294, f 6v, meimarktdag 1552. 11 - Stadsarchief 's-Hertogenbosch, Oud archief A 592, f VI. 12 - RHCT, Moergestel OAA, regest 24. 13 - RHCT, Moergestel R 298, f 10v, (ca. 1578) "dander sijde beneffens de weduwe ende kijnderen wijlen Goijart Aertsen de Brouwer". 14 - RHCT, Moergestel R 300, f 91, 1588. 15 - RHCT, Moergestel R 301, f 8v, 17 maart 1594. 16 - RHCT, Moergestel R 302, f. 41v, 29 december 1605. 17 - De namen van de echtgenoten van Hilleken en Lijsken zijn afkomstig uit: RHCT, Moergestel R 302, f 41v, 29 december 1605. 18 - RHCT, Moergestel R 301, ff 8 en 8v, 17 maart 1594.162 | ||||||||||
| Herkomst van gegevens | ||||||||||
| de Brouwer: II162 | ||||||||||
| Laatst bijgewerkt 12-10-2005 | Gemaakt 23-10-2023 |